Kazdağının Endemik Bitki Türleri

Kazdağı Milli Parkı, Ege Bölgesi ile Marmara Bölgesini birbirinden ayıran coğrafi sınırda yer alır. Antik çağlarda “İda Dağı” olarak anılan Kazdağı, Biga yarımadasının en yüksek dağı olma özelliğine sahiptir. Kazdağı, jeolojik yapısı, iklim çeşitliliği ile beraber, Akdeniz ve Avrupa-Sibirya floristik bölgelerinin arasındaki sınırda izole olmuş konumu nedeniyle zengin bir bitki örtüsüne sahiptir. Özellikle bitki örtüsünün taşıdığı biyolojik çeşitlilik milli parkın ana kaynak değerini oluşturmaktadır. Orman kuşağının üzerinde yer alan bölgelerde, hala varlığı bilinmeyen, çok zengin ve sadece bu dağa özgü nadir bitki türleri yayılış göstermektedir. Bu özelliklerinden dolayı Kazdağı, Önemli Bitki Alanı (ÖBA) olarak belirlenmiştir. Kazdağı’nda yaklaşık 800 takson ve 29’u yalnızca bu dağa özgü olmak üzere ülke çapında endemik ve nadir bitki 77 yer almaktadır.

Bu çalışma TÜBİTAK-YDABAG Gurubu tarafından desteklenmiştir.
Prof. Dr. Gülendam TÜMEN (Balıkesir Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü) gtumen@balikesir.edu.tr
Yrd. Doç. Dr. Fatih SATIL (Balıkesir Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü) fsatil@balikesir.edu.tr
Yrd. Doç. Dr. Tuncay DİRMENCİ (Balıkesir Üniversitesi, Necatibey Eğitim Fakültesi, Biyoloji Eğitimi Bölümü) dirmenci@balikesir.edu.tr

Sideritis trojana Ehrend. (Kaz Dağı’na Endemik) Sarıkız çayı, Dağ çayı
Çok yıllık, 20-60 cm boyunda, gövde tek ya da az dallanmış, yoğun, beyaz yünsü tüylü. Yapraklar 3.5-6 × 0.6-1.5cm. Vertisillat’lar 3-9 sayıda, seyrek dizilişli, 2-10 cm kadar uzanır. Çiçek rengi sarı 10-12 mm
Çiçeklenme zamanı:   Temmuz-Ağustos
Habitat: Kayalık yamaçlar, 1500-1770 m,
Türkiye’deki yayılışı: Kazdağı
Kaz Dağı’ndaki Yayılışı: Sarıkız, Nanekırı

Sideritis athoa Papanikolaou & Kokkini (Nadir) Kedikuyruğu çayı, Kandil çayı, Dağ çayı
Çok yıllık, yoğun beyaz yumuşak tüylü ya da tüysüz. Gövdeler dik ya da yükselici, 13-30(40) cm, dallanmamış ya da yukarıda dallanmış. Taban yapraklar parlak yeşil ya da sarımsı yeşil, 40-60 × 7-12 mm, sivri uçlu genellikle dik dişli,tabanda daralmış. Orta ve üst gövde yaprakları derimsi, 30-50 × 9-16 mm, ağsı tabanda, yuvarlak ya da kalpsi yaprak tabanı gövdeyi yarım ya da tam sarar. Çiçek durumu 5-22 cm. Çiçek halkaları 4-10 adet, aşağıda sık, yukarıda hemen hemen ayrı. Taç yapraklar sarı, 12-14.5 mm, üst dudağın lopları üzerinde iki çizgili
Çiçeklenme Zamanı: Temmuz-Ağustos
Habitatı: Kayalık Yamaçlar
Türkiye’deki Yayılışı: Kazdağı, Madra Dağı
Kaz Dağı’ndaki Yayılışı: Kapıdağ

Nepeta sibthorpii Benth. ssp. tumeniana T. Dirmenci (Kaz Dağı’na Endemik) Kedi nanesi, Pisik otu
Çok yıllık, yükselici, 15-27 (32) cm boyunda olan bitkilerdir. Gövde yoğun ince uzun yumuşak tüylü yada yünlü tüylü. Yapraklar 1.5-3 x 07-1.8 cm, yumurtamsı veya yumurtamsı-mızraksı şekildedir. Çiçek durumu 2-4.5 (6) cm ve dallanmamıştır.  Çiçekler beyaz ve pembe lekelidir. Meyve 1.7-2 x 0.8-1 mm.
Çiçeklenme dönemi: Haziran-Ağustos
Habitat: Kayalık yamaçlarda açık lanlar, 1300-1500 m
Türkiye’de yayılışı: Kazdağı
Kaz Dağı’ndaki yayılışı: Nanekırı, Dökük mevkii

Thymus pulvinatus Celak (Kaz Dağı’na Endemik) Kekik
Çiçekli gövdeler 2-4 cm boyunda. Yapraklar 12-18 × 0.6-1(1.2) mm, yoğun yumuşak tüylü, uca doğru silli. Brakteler çiçekleri geçer. Brakteoller 7 mm’ye kadar. Çiçek rengi kırmızımsı-mor, 10 mm.
Çiçeklenme zamanı:    Temmuz-Ağustos
Habitat:  Kayalıklar, 1300 m
Türkiye’deki yayılışı: Kazdağı
Kaz Dağı’ndaki Yayılışı: Kapıdağ, Tavşanoynağı

Thymus cherlerioides Vis var. cherlerioides (Nadir) Kekik
Yastık şeklinde kısa çalı, ana dallar toprak üzerine yatık çiçekli gövdeler 1-3 cm boyunda, yapraklar 4-7 × 0.5-0.7 mm şeritsi, kısa yumuşak tüylü, kenarları geriye kıvrık. Çiçek rengi kırmızımsı mor.
Çiçeklenme zamanı:   Haziran-Ağustos
Habitat: Kayalıklar ve çakıllı yerler, 1600-2600 m
Türkiye’eki yayılışı: Kazdağı
Kaz Dağı’ndaki Yayılışı: Sarıkız-Karataş, Kartalçimen

Crocus gargaricus Herbert ssp. gargaricus (Türkiye’ye Endemik) Çiğdem
Kormus sıklıkla sürünücü gövdeler verir. Kormus örtüsü ince ağımsı fibrillidir. Yapraklar 3-4 tane, çiçeklerden sonra gelişir. Çiçekler koyu sarı renkli ya da turuncu, 1.5-4.5 × 0.6-1.3 cm ölçülerinde.
Çiçeklenme Zamanı: Nisan-Haziran
Habitatı: Nemli meralar ve seyrek çam ağaçları arasında, 1300-2200 m
Türkiye’deki Yayılışı: Kuzeybatı ve Batı Anadolu
Kaz Dağı’ndaki Yayılışı: Kapıdağ’dan Babatepe’ye kadar olan alanda geniş yayılır.

Colchicum boissieri Orph. Çiğdem
Kormus sürünücü tabanlı, bazen düzensiz yumurtamsı ya da dikdörtgensi-yumurtamsı şekilli ve düşey 2.5-3 × (0.3-)0.6-1.3 cm, kormus örtüsü soluk kırmızımsı kahverengi, zarsı. Yapraklar 2-3 tane, bitki çiçeklendikten sonra gelişir, dik ya da hemen hemen dik, şeritsi 11-12 × 28 mm. Çiçekler gül pembesi-leylak renkli. (2.5-)3.5-5 cm × 5-15 mm ölçülerinde.
Çiçeklenme Zamanı: Eylül-Ekim
Habitatı: Kayalık yerler, çam ve ardıç çalılıkları 400-1500 m
Türkiye’deki Yayılışı: Batı, Güney Anadolu
Kaz Dağı’ndaki Yayılışı: Kapıdağ, Tozlu Yayla arası, Beypınarı

Muscari bourgaei Baker (Türkiye’ye Endemik) Dağ sümbülü, Arap sümbülü, Misk soğanı
Soğan 1-2.5 cm çapında, örtü kirli fildişi beyazı, yapraklar (2)3-6(8) adet, kalkık ya da dik, üst yüzü mavimsi yeşil, çiçek taşıyan sap 4-10(15) cm, yaprakları aşar. Çiçek durumu geniş yumurtamsı dörtgensi 20-30 × 10-15 mm, meyvede uzamaz, yalnızca 15-40 çiçekli. Çiçek rengi açık mavi, leylak mavisi
Çiçeklenme dönemi: Mayıs-Temmuz
Habitat: Kayalık yamaçlar, kalker ve volkanik yerler, dağ otlakları, 1500-3000 m
Türkiye’deki yayılışı: Kuzeybatı, Batı ve Güney Anadolu
Kaz Dağı’ndaki Yayılışı: Sarıkız, Kartalçimen, Karataş, Baba tepe

Lilium candidum L. Beyaz Zambak
Gövdeler 50-130 cm, morumsu-kırmızı renkte, 2-12 çiçekli. Yapraklar spiral dizilmiş, parlak ve tüysüz, alttakiler ters mızraksı, üsttekiler mızraksı ya da yumurtamsı. Çiçekler kar beyazı, 55-65(-80) × 6-13(-20) mm.
Çiçeklenme Zamanı: Mayıs-Temmuz
Habitat: Kireçtaşı üzerindeki makilik alanlar, kumlu kayalıklar, konglomeralı kayalıklardaki yaprak döken ormanlar ve otlu yerler, 10-1300 m
Türkiye’deki Yayılışı: Güneybatı ve Kuzeybatı Anadolu
Kaz Dağı’ndaki Yayılışı: Şahinderesi
Centaurea athoa DC.

Peygamber çiçeği, Gökbaş
(2-)20-30 cm boyunda yükselici gövdeli çok yıllık bitkiler. Yapraklar ince, yatık tüylü, teleksi parçalı, tabandakiler ve aşağıdakiler saplı ve 4-5 çift şeritsi-mızraksı loblu, ortadakiler ve üsttekiler sapsız ve daha az segmentli. İnvolukrum 15-18 × 10-13 mm. Dikdörtgen şeklinde. Çiçekler sarı. Meyve 5 mm
Çiçeklenme Zamanı: Temmuz-Eylül
Habitat: Kayalık dağ yamaçları 1700-1750 m
Türkiye’deki Yayılışı: Kuzeybatı Anadolu
Kaz Dağı’ndaki Yayılışı: Sarıkız-Karataş-Babadağ arası, Susuz tepe

Centaurea odyssei Wagenits (Kaz Dağı’na Endemik) Peygamber çiçeği, Gökbaş
Çok yıllık, seyrek, yastık şeklinde, tabanı odunlu, 10-20 cm gövde tek çiçekli, yoğun yapraklı.Yapraklar grimsi tüylü, alt yapraklar düz kenarlı ya da parçalı, orta ve üst yapraklar parçalı ve 1-8 mm uzunluğunda sarı dikenli. Involukrum 20-22 × 13 mm boyutlarında, hemen hemen silindirik, örümcek ağsı tüylü, ekler 10-20 mm uzunluğunda dikenli. Çiçek rengi sarı.
Çiçeklenme zamanı:   Haziran-Temmuz
Habitat: Kayalık yamaçlar, P. nigra açıklıklar veya ağaç katı üzeri açıklıklar, 1600 m
Türkiye’deki yayılışı: Kazdağı
Kaz Dağı’ndaki Yayılışı: Susuz tepe, Baba tepe

Dianthus erinaceus Boiss. var. alpinus Boiss. (Türkiye’ye Endemik) Yabani karanfil, Hüsnüyusuf
Çok yıllık 4-14 cm boyunda, yoğun mavimsi-beyaz bir mum tabakası ile kaplı. Yapraklar 15-22 × 1.5-2.5 mm dikenli, ucu dışa kıvrık, kenarlar çok kalın, uzun sürgünler yapraklı, 13-17 × 0.5-1 mm, dik, hafifçe dikenli. Çiçekler genellikle tek bazen parçalı. Brakteol 6-10, çanak yaprak tüpünden kısa ya da uzun, dar yumurtamsı ters yumurtamsı şekilli, uzun kılçıklı, kenarları dar zarsı. Çanak yapraklar 16-18 × 3-4 mm, dişler 6-8 mm, şeritsi uzun sivri sert uçlu. Taç yapraklar pembe, dikdörtgen şeklinde, kısa sakalsı tüylü, kısa dik dişli.
Çiçeklenme zamanı:   Temmuz-Ağustos
Habitatı: Yüksek dağ kesimleri, Kayalık yamaçlar, 1700-1900 m
Türkiye’deki Yayılışı: Güney Marmara, Ege
Kaz Dağı’ndaki Yayılışı: Nanekırı, Sarıkız, Babadağ, Karataş, Kartal çimeni

Dianthus arpadianus Ade. & Bornm. (Nadir) Yabani karanfil, Hüsnüyusuf
Çok yıllık, gövdeler 3-15 cm, yapraklar 1-4 × 5 mm, 1 mm’ den dar, şeritsi, uzun akumenli hafifçe dikenli, geriye kıvrık, katlanmış, kenarları kalın.  Çiçekler tek ya da nadiren parçalı. Çanak yapraklar 8.5-11 × 2-3.5 mm. Taç yapraklar 2.5-3.5 mm, dişli, çiçek rengi sarımsı kırmızı.
Çiçeklenme zamanı: Haziran-Ağustos
Habitatı: Şist kayalıklar, dağ stepleri 1500-1700 m
Türkiye’deki Yayılışı: Kazdağı
Kaz Dağı’ndaki.Yayılışı: Sarıkız, Karataştepe, Kartal Çimen

Minuartia garckeana (Asch. & Sint. ex Boiss.) Mattf. (Nadir)
Çok sayıda vejetatif rozet yaprak taşıyan sık dokulu çok yıllık çimen şeklinde, genellikle birkaç yapraklı stolon ve çiçekli gövde uzar. Çiçekli gövdeler 4-10 cm boyunda, kısa tüylü. Yapraklar 4-10 mm, kılsı, üç yüzlü, tabanı 0.5-1 mm genişliğinde, çanak yapraklar 3.5-5 mm, meyvedeyken hemen hemen belirgin üç damarlı. Taç yapraklar eliptik-ters yumurtamsı şeklindedir.
Çiçeklenme zamanı:   Haziran-Temmuz
Habitatı:  Serpantin ve mikamsı çalılıklar, 600-1800 m
Türkiye’deki Yayılışı: Kazdağı
Kaz Dağı’ndaki Yayılışı: Sarıkız, Nanekırı, Karataş tepe

Asperula sintenisii Ascherson ex Bornm. (Kaz Dağı’na Endemik)
Kısa, kökten itibaren çok gövdeli, bazen mavimsi-yeşil buğulu, çok yıllık, kuruduğunda kararır, gövdeler çok sayıda 2 cm’ye kadar dağınık sert tüylü ya da tüysüz. Yapraklar birbirini örtecek şekilde dizilmiş, içe doğru kıvrık, 4-8 × 0.5-0.7 mm. Çiçek durumu indirgenmiş. Çiçek rengi pembemsi-kırmızı, çiçekler 8-10 mm.
Çiçeklenme dönemi: Temmuz-Ağustos
Habitat: 1600-1750 m, orman katı üzeri kayalıklar
Türkiye’deki yayılışı: Kazdağı
Kaz Dağı’ndaki Yayılışı: Sarıkız

Armeria trojana Bokhari & Quezel (Kaz Dağı’na Endemik)
Bodur, yoğun kıllı otsu. Kütük kök seyrek dallanmış. Yapraklar şeritsi, 4-15 x c. 1 mm, kenarlar kirpiksi tüylü, yapraksız çiçek sapı 20-35 mm, tabanda tüylü, üstlerde tüysüz. Dıştaki involukrum brakteler kenarları geniş yumurtamsı üçgenimsi, içtekiler dıştakilere benzer ama 1.5x defa daha uzun, Başakcıklar 2-3 çiçekli, çiçek sapı 1 mm. Kaliks huni şeklinde 6-7 mm, tüp 1-1.2 mm, otsu ve 10 tüy çizgisine sahip, zarımsı, 5 loblu, damarlar yoğun bir şekilde tüylü.
Çiçeklenme dönemi: Haziran-Temmuz.
Habitat: Silisli kayalıklar, Taşlı kayalık yerler, 1500-1700 m.
Türkiye’de yayılışı: Kazdağı
Kaz Dağı’ndaki yayılışı: Sarıkız tepe civarı

Linum boissieri Asch. & Sint. ex Boiss. (Türkiye’ye Endemik) Keten
Rizomları küçük rozetler taşıyan çok yıllık bodur bitki. Çiçekli gövdeler 0.5-1.5 cm boyunda. Bir çiçekli. Çiçekli gövdelerin tabanındaki rozetlerin ve steril rozetlerin yaprakları küçük, geniş stapülsü, yuvarlak, 1-damarlı, yaprak sapına doğru daralır, donuk mavimsi-yeşil, 3-8 × 1.2-2 mm. Gövde yaprakları son derece dar silli zarsı kenarlı. Taç yapraklar sarı renkli, ortalama 18 mm.
Çiçeklenme Zamanı: Haziran-Temmuz
Habitatı: Kireçtaşı, Serpantin topraklar ve şist çakıllıkları, 1700-2200 m
Türkiye’deki Yayılışı: GüneyMarmara ve Batı Akdeniz
Kaz Dağı’ndaki Yayılışı: Sarıkız, Karataş-Kartal çimeni

Paeonia mascula (L) Miller ssp. arietina (Anders) Cullen&Heywood Şakayık, Ayı gülü, Eşek gülü
Yapraklar basit iki kez üç parçalı ya da bazı yaprakçıklar daha fazla parçalı, bu şekilde 12-16 kadar, dar veya geniş, eliptik segmentli, alt yüzde tüysüz ila yumuşak uzun tüylü. Çiçekler 8-14 cm çapında, taç yapraklar kırmızı. Meyve kısımları 3-5 adet, 2-4 cm, beyaz sık yumuşak tüylü.
Çiçeklenme Zamanı: Haziran-Temmuz
Habitatı: Çalılıklar, Sık çalılıklar, Kayalık yamaçlar, 1000-2000 m.
Türkiye’deki Yayılışı: Kuzey ve İç Anadolu
Kaz Dağı’ndaki Yayılışı: Kapıdağ-Tozlu, Nanekırı, Susuz tepe

Sedum lydium Boiss. (Türkiye’ye Endemik) Dam koruğu, Kaya koruğu
Kısa yükselici, tüysüz, 5-10 cm boyunda çok yıllık bitkiler. Sürünücü gövdeler nodlarda köklenir ve verimsiz rozetleri ile çok yıl yaşar. Yapraklar şeritsi-yuvarlak, 6 mm, ucu küt, sapsız, yeşil renkli, ucu kırmızımsı, tüysüz, sarmal kiremitvari dizilişli. Çiçek durumu yoğun (7)10-20 çiçekli, 1-2 cm genişliğinde, yalancı şemsiyeler şeklindedir. Çiçekler beyaz renkli, çiçek parçalarının orta damarı kırmızı renklidir.
Çiçeklenme Zamanı: Haziran-Temmuz
Habitat: Dağlar üzerinde nemli karayosunu bölgeleri
Türkiye’deki Yayılışı: Batı, Orta ve Güneybatı Anadolu, 1500-1700 m
Kaz Dağı’ndaki Yayılışı: Nanekırı-Sarıkız, Karataş, Kartal çimeni

Rosa sicula Tratt. (Nadir) Yabani gül
Kısa boylu, küme tekil eden çalılar, dikenler küçük, aynı şekilde. Yapraklar küçük, yaprakçıklar genellikle 7 tane, dairemsi, 0.3-1.5 cm uzunluğunda, ucu yuvarlak ya da küt, tabanda düz olarak daralmış, tüysüz, salgılar daha seyrek, dişler her bir kenarda 3-10 adet. Çiçek sapı 2-5 mm. Çiçekler pembe renkli, 1.5 cm’ye kadar uzayabilir.
Çiçeklenme Zamanı: Mayıs
Habitat: Kayalık yamaçlar 900-1700 m
Türkiye’deki Yayılışı: Kazdağı
Kaz Dağı’ndaki Yayılışı: Susuz tepe, Kartal çimeni, Yayla mevkii

Saxifraga sancta Gris. (Nadir) Taşkıran
30 cm çapa kadar yastık oluşturabilen, kökten itibaren çok gövdeli çok yıllık bitkiler. Yaprak sürgünleri önceki yılların kiremit vari dizilişli ölü yaprak artıkları ile hemen hemen sütun şeklinde. Yapraklar mızraksı ila şeritsi-dikdörtgen şeklinde, genellikle uca doğru dişli. Çiçekli gövde 1-4 cm boyunda, tüysüz, 3-10 sapsız çiçek taşır. Çiçekler sarı renkli, 4-6 mm uzunluğunda, erkek organlardan kısa.
Çiçeklenme Zamanı: Mayıs-Temmuz
Habitat: Kireçtaşı kayalıkları, 1500-1700 m.
Türkiye’deki Yayılışı: Kazdağı
Kaz Dağı’ndaki Yayılışı: Sarıkız tepe civarı

Astragalus idae Sirj. (Kaz Dağı’na Endemik) Geven
Kısa yastık şeklinde çalılar, 10-15 cm. Yaprak dalları dikenli, 1-4 cm, düz. Yaprakçıklar 4-8 mm, dar eliptik, dikenli uçlu, 5-7 parçalı. Çiçek durumu küre şeklinde, 4 cm çapında, 30-50 çiçekli, çiçekler sapsız, pembe renkli, 20-23 mm.
Çiçeklenme zamanı:   Haziran-Temmuz
Habitat:                      Dağ stepleri, 1600-1750 m
Türkiye’deki yayılışı: Kazdağı
Kaz Dağı’ndaki Yayılışı: Kartalpınarı, Sarıkız tepe

Iberis saxatilis L. (Nadir) Hünkar beğendi
Boyu 2.5-10 cm olan çok yıllık bitkilerdir. Yapraklar 3-9 x 1-1.5 mm, genç evrede yarı silindirik ve kenarlarda siliat tüylüdür, çiçeklenme periyodunda şeritsi, akut veya mukronat ve tüysüzdür. Çiçek durumu yalancı şemsiye, 7-12 x 9-12 mm. Çiçekler beyaz, 3.5-6.5 mm boyunda, dıştaki çiçekler 5-6.5 mm, içtekiler 3.5-4.5 mm Meyve sapı 6 mm uzunluğuna kadar olabilir. Meyve ters yumurtamsı şekilde, 5-8 x 4-6 mm
Çiçeklenme Zamanı: Mayıs-Haziran
Habitatı: Kayalık Yamaçlar, 1500-1600 m
Türkiye’deki Yayılışı: Kazdağı
Kaz Dağı’ndaki Yayılışı: Nanekırı, Susuz tepe, Kuş tepe

Abies nordmanniana (Stev.) Spach ssp. equi-trojani (Asch. & Sint. ex Boiss.) Coode & Cullen (Kaz Dağı’na Endemik) Kazdağı Göknarı, Truva çamı
35 metreye kadar uzayabilen ağaçlar, genç sürgünlerin kabuğu grimsi, daha sonra grimsi-siyah renkli, genç sürgünler tüysüz. Yapraklar şeritsi-dikdörtgen, ucu sivri. Kozalak silindirik, tomurcuklar reçinesiz.
Habitat: Kuzey yamaçlar, 1000-1700 m.
Türkiye’deki yayılışı:  Kazdağı
Kaz Dağı’ndaki Yayılışı:Gürgen dağı, Susuz tepe

Anemone coronaria L. Manisa lalesi
8-30 cm boyunda bitkiler. Bitkinin toprak altı kütüğü yumru şeklinde. Taban yapraklar üç parçalı. Çiçekler 5-6 parçalı, ters yumurtamsı şekilde, kırmızı, pembe, menekşe mavisi ya da beyaz renkte.
Çiçeklenme Zamanı: Şubat-Nisan
Habitatı: Çalılıklar, çayırlıklar, 1-900 m
Türkiye’deki Yayılışı: Batı-Güney Anadolu
Kaz Dağı’ndaki Yayılışı: Zeytinli-Yayla

Iris suaveolens Boiss.&Reuter
Bitki 8-14 (25) cm boyunda.  Yapraklar 0.4-1 (1.3) cm genişliğinde, oraksı, grimsi yeşil.  Gövde tek, çok kısa, uçta 1-2 çiçekli.   Çiçekler kırmızımsı-mor, sarı.  Çiçek örtüsü tüpü 2.5-4.3 (-5.5) cm, dış çiçek parçası 3.5-5.5×1-1.8 cm.
Çiçeklenme Zamanı: Mart-Nisan
Habitatı: Çalılıklar ve kayalık yamaçlar, 30-1400
Türkiye’deki Yayılışı: Kuzey, Batı, Kuzey-Batı Anadolu
Kaz Dağı’ndaki Yayılışı: Nanakırı

Kazdağında Yetişen Bitki Türleri Resimleri

Kaynak: Edremit Kaymakamlığı